10/08/2021

Trước khi tìm hiểu kiến thức về dầu nhớt động cơ xe, bạn phải chắc rằng bạn yêu quý chiếc xe của bạn đã.

Có câu nói vui rằng đàn ông Việt thường có hai người yêu trong cuộc đời. Người thứ nhất là người vợ chăm lo gia đình, sinh con đẻ cái. Người còn lại chính là chiếc xe của họ. Nhiều người Việt Nam xem chiếc xe như người vợ thứ hai, hoặc là gia tài thứ hai của họ. Cũng có lẽ vì lý do khá là đắt đỏ, có khi bằng cả một căn nhà để sở hữu một chiếc xe hơi ở Việt Nam.

Vì vậy, nếu bạn yêu xe của bạn, thì bạn phải hiểu rằng động cơ chính là cốt lõi của chiếc xe. Việc chăm sóc động cơ xe là bắt buộc và là trách nhiệm không thể thiếu của những ai sở hữu một chiếc xe quý giá.

Một trong những cách tốt nhất để chăm sóc cho chiếc xe của bạn chính là việc tìm và sử dụng một loại dầu nhớt động cơ xe tốt nhất có thể để đổ chất lỏng kỳ diệu này vào động cơ của bạn. Vì dầu nhớt cũng như là máu của động cơ vậy.

Dầu nhớt là vô cùng cần thiết và quan trọng với động cơ xe. Chiếc xe không thể hoạt động nếu không có dầu nhớt. Khi không có một loại nhớt tốt, phù hợp thì bạn nên chuẩn bị trước rất nhiều tiền cho việc bảo dưỡng và sửa chữa động cơ. Thậm chí tệ hơn là phải thay mới hoàn toàn với chi phí cực cao.

I. Tầm Quan Trọng Của Việc Chọn Một Loại Dầu Nhớt Động Cơ Xe Chất Lượng

Có nhiều lý do tại sao bạn nên sử dụng dầu nhớt chất lượng cao cấp, đặc biệt là cho các loại xe đời mới ngày nay. Dưới đây là một vài lý do chính mà bạn có thể tham khảo:

1. NGĂN CHẶN MA SÁT

Một lý do quan trọng mà bạn không thể phủ nhận đó là việc động cơ phải sử dụng dầu nhờn. Hãy tưởng tượng đầu gối của chúng ta là động cơ và chất dịch bên trong khớp gối là dầu nhờn. Bây giờ nếu không có chất dịch đó trong khớp gối, xương đầu gối sẽ nghiến lại với nhau, cảm giác rất khó chịu. Bạn cũng sẽ không thể di chuyển vì sẽ rất đau.

Về động cơ xe cũng vậy, nó được tạo thành từ vô số bộ phận kim loại chuyển động. Và khi chuyển động, chúng dễ dàng phát sinh nhiệt và nóng lên vì ma sát. Như vậy, mục đích của dầu nhờn là bôi trơn các bộ phận chuyển động trong động cơ để loại bỏ ma sát. Bất cứ khi nào có sự ma sát xuất hiện, nhiệt sẽ phát sinh. Hay chúng ta vẫn thường gọi là động cơ chạy khô (dry running)

Vì vậy, ngăn chặn ma sát giữa các bộ phận kim loại chuyển động trong động cơ sẽ giúp ngăn không cho chúng mài vào nhau. Giúp tránh hư hại cho các bộ phận. Đồng thời cũng tiết kiệm cho bạn khỏi các chi phí sửa chữa tốn kém. Trong trường hợp xấu nhất, là bạn phải mua 1 chiếc xe mới.

2. KIỂM SOÁT NHIỆT ĐỘ SINH RA TỪ CHU KỲ ĐỐT NHIÊN LIỆU

Đây là một kết quả tự nhiên của việc ngăn chặn ma sát của động cơ. Không thể tránh khỏi là nhiệt vẫn được tạo ra vì sự chuyển động riêng lẻ của các bộ phận kim loại. May mắn là dầu nhớt làm thêm nhiệm vụ cách nhiệt. Cho nên bất kỳ nhiệt nào sinh ra từ sự chuyển động của các bộ phận đều không ảnh hưởng đến buồng đốt nhiên liệu.

Chúng ta biết rằng mục đích chính của động cơ là sản sinh ra những vụ nổ hoặc đốt cháy được kiểm soát cao bên trong xi lanh. Bây giờ, hãy thử tưởng tượng có một nguồn nhiệt ngoại lai tác động thêm vào các vụ nổ được kiểm soát đó. Chắc chắn, động cơ của bạn sẽ bị hư hại. Vì vậy, hãy chọn một loại dầu nhớt cách nhiệt tốt.

3. DẦU NHỚT ĐÓNG VAI TRÒ NHƯ MỘT NAM CHÂM TRONG CHU KỲ ĐỐT

Nhiên liệu đi vào động cơ thông qua hệ thống phun nhiên liệu hoặc là bộ chế hòa khí trong các loại xe đời cũ. Về cơ bản nhiên liệu là hợp chất các thành phần hóa học. Khi nhiên liệu được đốt cháy sẽ tạo ra các sự nổ được kiểm soát. Sau quá trình đốt cháy nhiên liệu sẽ sản sinh ra các hóa chất lơ lửng bởi vì các phản ứng hóa học.

Lúc này, chính là lúc dầu nhớt có thể hỗ trợ. Bởi vì bản chất dầu nhớt là tính bôi trơn và độ nhớt cao. Cho nên chúng có khả năng hút và giữ lại các hạt lơ lửng sau quá trình đốt. Ví dụ, dầu động cơ sẽ giữ các axit và oxit silic lại cho nên chúng sẽ không thể đi đến các bộ phận khác của động cơ và làm hư hại chúng.

4. GIẢM QUÁ TRÌNH OXY HÓA

Như chúng ta biết rằng: nhiên liệu cần có oxy để có thể cháy được. Nhưng bất cứ chỗ nào có oxy, thì quá trình oxy hóa liền xuất hiện. Bạn có thể tưởng tượng rằng động cơ của bạn bị ăn mòn khắp nơi. Dĩ nhiên không thể ngăn ô-xy vào bên trong động cơ.

Vậy thì cách duy nhất còn lại là sử dụng một loại dầu nhớt chất lượng tốt có tính kháng ô xy hóa cao.

II. GIẢI MÃ BẢNG XẾP HẠNG SAE VÀ CHỈ SỐ ĐỘ NHỚT

Nếu là lần đầu tiên bạn mua dầu nhớt động cơ xe. Rất có thể bạn sẽ không biết gì về xếp hạng SAE cũng như có thể hiểu lầm về nó. Đừng lo lắng, bạn không hề đơn độc sau khi bạn đọc xong bài phân tích dưới đây.

Vấn đề là trong khi chất lượng dầu nhớt dĩ nhiên đóng vai trò quan trọng nhất. Nhưng cấp độ nhớt (SAE viscosity grade) của nó cũng quan trọng không kém.

1. Vậy thì độ nhớt SAE (viscosity grade) là gì?

SAE là chữ viết tắt của Hiệp Hội Các Kỹ Sư Ô Tô (Society of Automotive Engineers). SAE grade thực sự là một xếp hạng về chức năng và độ nhớt của bất kỳ loại dầu nhớt động cơ xe nào.

Độ nhớt (viscosity) được coi là độ dày (mỏng) của chất lỏng. Như vậy, loại dầu nhớt có độ nhớt cao là loại dầu nhớt đặc (dày). Trong khi loại dầu nhớt có độ nhớt thấp sẽ được mô tả là loãng (mỏng). Ví dụ, mật ong đặc hơn nước. Chúng ta hiểu là mật ong sẽ có độ nhớt cao và nước có độ nhớt thấp.

Vậy thì điều này có ý nghĩa gì với động cơ xe của bạn. Bạn đã bao giờ thấy dầu của bạn vào mùa đông chưa. Nó trông giống như là một cục đá. Như vậy, dầu động cơ cần phải được giữ càng mỏng, độ nhớt càng thấp thì càng tốt khi trời lạnh.

Nhưng khi trời nóng, dầu nhớt sẽ trở nên rất loãng. Đến một nhiệt độ nào đó, nó sẽ loãng như nước. Như vậy, thì dầu động cơ phải được thiết kế càng dày, độ nhớt càng cao càng tốt.

2. Các chỉ số SAE (viscosity grade) có ý nghĩa gì?

Chỉ số SAE là gì trong dầu nhớt động cơ xe

Giả sử bạn đang sử dụng một loại dầu nhớt tổng hợp toàn phần có xếp hạng SAE là 5W-30. Thì 5W có nghĩa là dầu nhớt được kiểm tra ở nhiệt độ lạnh 212 °F (-18°C) và có độ nhớt là 5. W chính là viết tắt của chữ Winter (mùa đông). Còn “30” là độ nhớt được kiểm tra tại nhiệt độ 212 °F (100 °C).

Bạn cũng có thể tham khảo thêm phương pháp tính độ nhớt J300, thì nhiệt độ khởi động lạnh của 5W là -30°C. Trong khi độ nhớt của “30” tại 100 °C trung bình là 12.5 °C.

Nếu bạn sống ở một nơi có môi trường lạnh, ví dụ như Châu Âu và Bắc Mỹ. Thì loại dầu 5W sẽ giúp động cơ của bạn khởi động dễ dàng ở nhiệt độ thấp hơn là loại dầu 10W. Điều này là bởi vì độ nhớt thấp (loãng) trong nhiệt độ thấp thì có khả năng lưu chuyển dễ dàng và nhanh chóng trong động cơ hơn là loại nhớt đặc. Hãy nhớ rằng, phải sử dụng loại dầu loãng trong mùa đông, nếu không thì động cơ của bạn sẽ phải sử dụng nhựa đường để khởi động.

Ngược lại, độ nhớt nóng 30 có nghĩa là độ đặc của nhớt khi mà động cơ đạt đến điểm sôi.

Vậy bí kíp là: Nếu bạn phải thường xuyên khởi động máy trong điều kiện thời tiết lạnh mỗi ngày. Hãy họn loại dầu loãng có độ nhớt thấp 5W hoặc thậm chí 0W. Đó là lý do tại sao loại dầu loãng rất được ưa thích ở các nước Châu Âu và Bắc Mỹ. Dầu có khả năng luân chuyển càng nhanh, thì thời gian động cơ hoạt động khô càng ít. Giảm thời gian hoạt động khô có nghĩa là động cơ sẽ ít bị hư hại hơn.

Điều này đã được chứng minh trong nhiều thí nghiệm. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể chạy động cơ của bạn mà không cần dầu động cơ. Hoặc một loại dầu không phải là dầu nhớt nào đó. Nhưng chỉ sau 15 phút, các thì nghiệm của ngành ô tô đã cho thấy động cơ của bạn sẽ bắt đầu bị phá hủy.

Vì vậy, nếu dầu chảy đều khắp các bộ phận của động cơ càng nhanh, thì thời gian chạy khô càng ít. Đây chính là cách để bảo vệ động cơ của bạn.

3. Dầu nhớt đơn cấp và dầu nhớt đa cấp

Bây giờ có 1 loại dầu động cơ không có xếp hạng chỉ số độ nhớt tại mùa đông. Ví dụ, bạn thấy ghi trên bao bì là SAE 30. Điều này đơn giản có nghĩa là loại dầu động cơ đó chua bao giờ được thử nghiệm trong nhiệt độ lạnh. Mà nó chỉ được thử nghiệm tại 100 °C. Hoặc ngược lại, chỉ có chỉ số SAE 5W, là loại dầu đó chưa bao giờ được thử nghiệm trong điều kiện nhiệt độ nóng. Những loại dầu này được gọi là dầu nhớt đơn cấp

Dầu nhớt đơn cấp là loại dầu không sử dụng phụ gia điều chỉnh độ nhớt. Ví dụ: 0W, 5W, 10W hoặc là SAE 20, 30, 40, 50.

Dầu nhớt đa cấp hỗ trợ phạm vi nhiệt độ lớn mà chúng có thể hoạt động mà không bị hư hỏng. Bởi vì bản chất dầu nhớt sẽ có chỉ số độ nhớt cao (đặc hơn) trong thời tiết lạnh. Và chỉ số độ nhớt thấp trong điều kiện nhiệt độ nóng (loãng hơn). Vấn đề này phải được giải quyết thông qua một chất phụ gia polymer đặc biệt. Được gọi là “chất điều chỉnh độ nhớt”. Các chất phụ gia này đảm bảo rằng dầu nhớt có thể hoạt động được trong bất kỳ sự thay đổi thời tiết nào.

Ngày nay, dầu nhớt đơn cấp không còn được sử dụng trong các động cơ ô tô mới bởi vì sự chênh lệch về nhiết độ lạnh và nóng rất lớn. Tuy nhiên, dầu đơn cấp vẫn thường được khuyến cáo cho các loại máy cắt cỏ, máy kéo làm vườn, và máy phát điện, v.v.

III. SỰ KHÁC NHAU GIỮA CÁC LOẠI DẦU ĐỘNG CƠ

Trong phần trước, chúng ta đã giải mã được những chỉ số trong xếp hạng SAE có nghĩa là gì. Và cách sử dụng đúng chỉ số độ nhớt. Nhưng trên thực tế vẫn có một cách sử dụng khác của xếp hạng này dựa trên 3 thành phần cấu tạo của dầu động cơ.

Bạn thấy đấy, với những tiến bộ nhanh chóng và không ngừng nghỉ trong ngành kỹ thuật ô tô. Dầu động cơ ngày nay đã càng trở nên hiệu quả hơn trong việc bảo vệ động cơ. Đặc biệt là các loại động cơ hiện đại. Dưới đầy là một cái nhìn về 03 loại dầu động cơ:

1. Dầu nhớt tổng hợp toàn phần (Full Synthetic Oil)

0W – 30 & 5W – 30: Tiết kiệm nhiên liệu
0W – 40 & 5W – 40: Tăng cường hiệu suất và sức mạnh của động cơ – Bảo vệ động cơ khỏi sự ma sát và đóng cặn – Khởi động nhanh và dễ dàng trong các điều kiện nhiệt độ

Những chỉ số dầu nhớt này là loại dầu nhớt tổng hợp toàn phần. Được sản xuất hoàn toàn trong phòng thí nghiệm. Điều này nói lên rằng có một cách mà bạn có thể biết được loại dầu nhớt mà bạn đang sử dụng có phải là dầu nhớt tổng hợp hoàn toàn hay không mà không cần nhìn vào dòng chữ quảng cáo “Fully Synthetic”.

Loại dầu tổng hợp toàn phần rất được yêu thích bởi vì hiệu quả nhiên liệu mà chúng mang lại. Chúng ta sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí xăng dầu hơn.

Vì nó được đặc chế trong môi trường phòng thí nghiệm. Bạn có thể được trải nghiệm một sản phẩm dầu nhớt phát huy công suất tối đa và tối ưu về hiệu suất cho động cơ của bạn. Nó cũng tốt hơn trong việc bảo vệ động cơ của bạn. Chống lại sự tích tụ của các khoáng chất cũng như chống lại sự mài mòn các bộ phận trong động cơ.

Dầu tổng hợp toàn phần rất tuyệt vời trong điều kiện khởi động lạnh và đảm bảo tính lưu thông trong động cơ một cách nhanh chóng ngay cả khi thời tiết ngoài trời đang đóng băng.

Quan trọng hơn hết, là dầu tổng hợp có thể giúp các bộ phận trong động cơ của bạn luôn sẵn sàng để khởi động mà không phải chạy khô.

Ngoài ra cũng có những lợi ích khác. Vì tính chất bền bỉ tuyệt vời, nên dầu nhớt tổng hợp sẽ lâu xuống cấp. Điều này có nghĩa là việc thay dầu sẽ lâu hơn (long oil drain interval). Với mỗi loại dầu khoáng thông thường, bạn sẽ phải thay dầu mỗi 5000 km – 8000 km. Nhưng với một loại dầu tổng hợp bạn chỉ cần thay dầu mỗi 12,000 km -15,000 km. Chúng tôi biết rằng, trong điều kiện thuận lợi cụ thể, việc thay dầu có thể xảy ra sau khoảng 40,000 km (25,000 mile). Nhưng chúng tôi khuyến nghị bạn hoàn toàn không nên chạy đến mức này.

Nhưng loại dầu tổng hợp có một khuyết điểm là giá thành cao. Dĩ nhiên tiền nào của đó. Giá trị của dầu tổng hợp đem lại là quá nhiều so với mức giá của chúng.

2. Dầu nhớt bán tổng hợp (semi – synthetic)

10W – 30 & 10W – 40: Bảo vệ động cơ khi khởi động – Tăng 3 lần khả năng chống mài mòn
15W – 40: Tăng thời gian thay dầu lâu hơn.

Như chúng ta đã biết là dầu nhớt tổng hợp toàn phần rất xuất sắc với khả năng tiết kiệm nhiên liệu và hiệu suất của nó. Nhưng vấn đề là về giá cả của loại dầu này. Trong khi dầu gốc khoáng và dầu động cơ thông thường có thể rất rẻ. Nhưng chúng không cung cấp gì nhiều cho động cơ của bạn. Như vậy, một sự thỏa hiệp tốt sẽ là một hỗn hợp tổng hợp (blend synthetic) hay cái mà người ta hay gọi là bán tổng hợp (semisynthetic).

Loại dầu động cơ này là sự kết hợp giữa dầu động cơ thông thường và dầu tổng hợp. Điều này cung cấp khả năng bảo vệ, chống mài mòn tốt hơn khi so sánh với loại dầu nhớt thông thường. Những chắc chắn vẫn không thể bằng dầu nhớt tổng hợp toàn phần được.

Thông thường, nếu dầu nhớt tổng hợp hoàn toàn có khả năng bảo vệ tốt động cơ của bạn ngay khi khởi động. Thì dầu bán tổng hợp cần 10 phút để lưu thông và làm nóng trước khi động cơ của bạn có thể được bảo vệ tốt. Tuy nhiên, khi so sánh với các loại dầu nhớt thông thường, thì dầu bán tổng hợp làm tốt hơn trong việc giảm mài mòn động cơ tới 03 lần. Khi nói đến tần suất thay dầu, thì nó sẽ nằm khoảng giữa giữa dầu tổng hợp và dầu khoáng.

Về nhược điểm, đương nhiên là bạn không thể nào có được tất cả những lợi ích tuyệt vời của dầu tổng hợp toàn phần. Nhưng ưu điểm, là nó rẻ hơn dầu tổng hợp, và chạy lâu hơn so với dầu khoáng.

Sếp hạng SAE thường thấy cho các loại dầu bán tổng hợp là: 10W-30, 10W-40, 15W-40.

3. Dầu nhớt thông thường (conventional oil)

10W – 40, 15W – 40, & 20W – 50: Bảo vệ mức cơ bản – Phải thay dầu thường xuyên

Chúng chính là ông tổ của các loại dầu nhớt ngày nay. Loại dầu khoáng này đã lưu thông trong chiếc động cơ xe đầu tiên trên thế giới chính là Ford Model T in 1908. Cho nên hãy thử tưởng tượng về lịch sử của loại dầu này.

Các loại dầu khoáng hiện đại thường được sản xuất bằng cách kết hợp các loại dầu gốc với hydro-carbons, polyinternal olefins, và polyalphaolefins. Chúng thường có chỉ số SAE 10W40, 15W40, 20W50,..

Loại dầu động cơ này chỉ cũng cấp sự bảo vệ cơ bản cho hầu hết các động cơ. Bởi vì nó rẻ tiền. Hầu hết các loại xe mới lăn bánh phải chịu một thời gian chạy rô-đai cũng thường sử dụng loại dầu khoáng thông thường. Như vậy, nó thường được sử dụng trong quá trình tạm thời trước khi chuyển sang loại dầu bán tổng hợp hoặc thậm chí là dầu tổng hợp toàn phần.

Đó là loại dầu lý tưởng dành cho những ai có phong cách lái xe mặc kệ nó. Và cho những người sở hữu những loại xe có thiết kế động cơ đơn giản.

Thật không may, là nó không cung cấp sự bảo vệ cho động cơ ở nhiệt độ lạnh. Và nó cũng dễ dàng bị hỏng hơn trong điều kiện nhiệt độ cao hoặc khắc nghiệt. Bạn cũng cần phải thay dầu thường xuyên hơn. Thông thường là mỗi 5000 km cho động cơ xe hơi.

CÓ THỂ SỬ DỤNG DẦU NHỚT ĐỘNG CƠ XE MÁY DẦU CHO MÁY XĂNG HAY KHÔNG?

Đây là một câu hỏi khó nhất mà nhiều chủ phương tiện hay hỏi về khả năng hoán đổi giữa dầu nhớt động cơ xe máy xăng thay cho dầu nhớt động cơ xe máy dầu. Hay ngược lại: “Bạn có thể sử dụng dầu nhớt động cơ máy dầu thay thế cho động cơ máy xăng được không?”.

Câu trả lời không hề đơn giản. Trước hết, phải biết là động cơ máy dầu có tỉ số nén cao hơn so với động cơ xăng. Và động cơ dầu có xu hướng hoạt động rất nóng. Ngoài ra, do tỷ số nén cao và bản chất của dầu diesel khi đốt cháy sẽ chứa nhiều hạt lơ lửng. Cho nên việc cần thiết là phải thêm vô nhiều chất tẩy rửa (detergents) trong công thức tạo ra dầu nhớt cho động cơ dầu diesel.

Một điều nữa là dầu động cơ diesel có chứa chất chống tạo bọt (anti-foaming agents) duy nhất cho loại động cơ này. Các loại dầu nhớt động cơ diesel có khuynh hướng chỉ số SAE cao và có chứa nhiều phụ gia hơn như chất chống tạo bọt và chất tẩy rửa. Những thứ mà động cơ máy xăng không cần. Cẩn thận khi phải nói rằng, bạn đừng bao giờ nên sử dụng dầu nhớt động cơ diesel cho động cơ xăng của bạn.

Có một điều là ngành công nghiệp ô tô không tham gia vào việc cải tiến, đặc biệt là trong chế tạo các loại dầu có khả năng tương hoán đổi. Bạn không thể sử dụng dầu động cơ diesel cho động cơ xăng.

Tuy nhiên, nhiều loại dầu nhớt hiện đại được chế tạo để tuân thủ tất cả các yêu cầu của cả động cơ xăng và động cơ diesel. Điều này có nghĩa là bạn có thể hoán đổi được cả 2 loại dầu. Nhưng nó không hề đơn giản. Điều bắt buộc là bạn phải hiểu được đặc điểm kỹ thuật của những loại dầu này trước khi hoán đổi nó.

TOÀN BỘ KIẾN THỨC VỀ DẦU NHỚT ĐỘNG CƠ XE